 |
Site İstastiği |
 |
|
şu ana kadar
66827103
sayfa izlenimi aldık. Başlangıç: 01/02/2003
|
|
|
 |
| |
Gönderen:huseyin Tarih: 27/04/2025 03:26
MÜSLÜMAN ÜMMETİN DİKKATİNE!-BÖCEKLER GIDA VEYA İLAÇ OLARAK KULLANILAMAZ
Dr.Hüseyin Kâmi BÜYÜKÖZER
Son zamanlarda, insanların temel ihtiyaçlarından biri olan proteinin, nüfusun artması nedeniyle şimdiye kadar bilinen kaynaklardan,tam olarak, karşılanamadığı ve bu ihtiyacın böceklerden karşılandığı iddiası, Batı'dan gelen yayınlar ve uygulamalarla Müslüman toplumlarında endişe meydana getirmektedir. GİMDES, kurulduğu tarihten bu yana bu konudaki bilimsel çalışmalarını kamuoyuyla paylaşmıştır. GİMDES, bu konuda Fıkıh Kurulu'na tekrar bir rapor hazırlaması için görev vermiştir.
Bu Raporu dikkatinize sunuyoruz:
Böcek Proteini Yemek ve Gıda Sektöründe Boyasını Katkı Maddesi Olarak Kullanmanın Fıkıhsal Hükmü.
Böceklerin proteinine odaklanan sorularla ilgili Fıkıh Kurulumuzun bu konudaki çalışmasını yayınlıyoruz.
Konumuz böcekle ilgili inceleyeceğimiz husus, böcekten elde edilen maddelerin gıda ve ilaç ürünlerine eklenmesinin dinen caiz olup olmadığıdır.
İlk önce inceleyeceğimiz konu; genel olarak “Böcek” türü canlıların temizliğinin veya necisliğinin hangi esasa göre belirleneceği ve elde edilen sonuca göre yenilip yenilemeyeceği hususunun kesin hükmünün belirlenmesidir.
Konumuzda inceleyeceğimiz böcek yönü, çeşitli yöntemlerle elde edilen böceğin proteininin gıda ürünlerine katılmasının dinen caiz olup olmadığıdır.
İlk önce inceleyeceğimiz konu, genel olarak “Böcek” türü canlıların temizliğinin veya necisliğinin hangi esasa göre belirleneceği ve elde edilen sonuca göre yenilip yenilemeyeceği hususunun kesin hükmünün belirlenmesidir.
Hanefi ve Şafii mezheplerine göre
Kurallar bakımından hayvanlar denizde yaşayanlar ve karada yaşayanlar olmak üzere ikiye ayrılır.
Denizde yaşayanlar: Hanefi mezhebinin balık dediği canlılar dışında kalanlar yenilmez. Karada yaşayanlar üç gruba ayrılır:
1 - Kansız olanlar, yani sinekler, çekirgeler, örümcekler vb.
2 - Kanı akmayanlar. Bunlar diğer böceklerin, yılanların ve benzerlerinin çoğunluğudur.
3 - Kanı akanlar.
Hanefi mezhebinde çekirge hariç, ilk iki kategorideki hayvanların yenmemesi gerektiği konusunda görüş birliği vardır. Ancak Şafiler çekirge ile birlikte kertenkelenin de yenebileceğini belirtmişlerdir.
İstisnalar olan çekirge ve kertenkele dışındaki böceklerin yenmesinin haram olmasının sebebi, bu hayvanların zikredeceğimiz ayette geçen kötü (pis) hayvanlardan olmasıdır. Zira Yüce Allah şöyle buyurmuştur:
“...Onlara iyiliği emreder, onları kötülükten alıkoyar, onlara helal olanı helal, pis olanı haram kılar, onların yüklerini ve üzerlerindeki zincirleri indirir....” (Araf Suresi - 157)
Maliki Mezhebine Göre
Haşeratın yenilmesi hakkında mezhepte iki görüş vardır:
1 – Ölümü tezkiye yoluyla olsun veya olmasın haramdır. Bu görüşü İbn-i Urafe ve Karâfi gibi Maliki âlimleri benimsemiş olsa da mezhebin ekserisi bunu kabul etmemiştir.
2 – Tezkiye ile öldürülen haşeratın yenilmesi mubahtır. Mezhepte kabul edilen görüşte budur. Maliki uleması haşeratın tezkiyesinin nasıl yapılacağı hususunda farklı görüşler beyan etseler de, rivayetler iyice tetkik edildiğinde tezkiyeyi yapma şeklindeki ihtilafın fazilet hususunda olduğu anlaşılır. Zira her ne şekilde tezkiye edilirse edilsin(öldürülmesi hangi şekilde olursa olsun) şayet besmele ve niyet edilerek yapıldıysa yenileceğinde ittifak(görüş birliği) vardır.
Netice olarak böceğin proteinin gıda maddelerinde kullanımı Maliki mezhebine göre böceğin öldürülme esnasında niyet ve besmelenin bulunmasıyla mubah olabilir. Bunlardan biri bulunmadığı takdirde bu böceğin Maliki mezhebince yenilmesi ve yiyecek maddelerinde kullanılması caiz olmayacaktır.
Hanbelî Mezhebine Göre
Hanbelî mezhebinde bir hayvanın -hakkında kesin delil olanlar müstesna- temiz veya necis olabilmesinde belirleyici etken vücudunda kan olup olmamasıdır. Canlılar iki kısımdır:
a)Akıcı kana sahip olmayan canlılar
b)Akıcı kana sahip olan canlılar
Hanbelî fakihleri akıcı kana sahip olmayan hayvanların, canlı veya ölülerinin temizliğiyle hükmetmişlerdir. Mezkur hükme, sebep olarak yaptıkları izahlarda; ölü bir canlının necis/pis olmasına tek sebebin bedeninde bulunan kanın katılaşıp hapsolması olduğu ve buna bağlı olarak akıcı kana sahip olmayan canlıların necis olamayacağını ifade etmişlerdir.
Yapılan nakiller neticesinde görüldüğü gibi akıcı kana sahip olmayan hayvanlar tahirdir yani temizdir.
Şenkıtı, “Zadü’l- Müstekni” şerhinde yiyeceklerden türeyen kurtların dışındaki bütün haşaratı yemenin haram olduğunu ifade etmiş ve illet olarak da Müslüman toplumun böyle bir canlıyı habis olarak değerlendirdiğini dile getirmiştir.
Mezkur nakillerden de anlaşıldığı üzere Haşarat cinsi olan canlıların yenilmesi haramdır. Böceğin proteininin yenilmesi ve satılması Hanbeli mezhebinde caiz görülmemiştir.
Haşerat cinsi canlıların satışında bir fayda görülemeyeceğinden dolayı satışının haram olduğunu ifade edilmiştir.
Sonuç olarak ifade edecek olursak konu edindiğimiz böceğin Hanefi ve Şafii mezhebinde bizzat yenilmesi veya yiyecek ürünlerinde katkı maddesi olarak kullanılması caiz olmamakla beraber gıda sektöründe alım-satımı da caiz değildir. Maliki mezhebinde ise şayet böceğin öldürülmesi İslami usulle yani niyet ve besmele ile olursa caiz. Aksi takdirde caiz değildir. Hanbeli mezhebi ise böceğin yenilmesi ve satılması hususunda Hanefi ve Şafii mezhebi ile aynı görüşü yani caiz olmayacağını benimsemiştir.
Bu İslamın dört mezhebinin ışığında ve dünya nüfunun dağılımında dört mezheb takipçilerinin karışık bir coğrafya göstermesi, helal ve Tayyib ürün üretecek kurum ve kuruluşların ekonomik bir üretim yapmak zorunda olacağı gerçeğine bağlı olarak bütün böceklerin protoin, boya ve diğerleri ile birlikte böceklerin haram olarak işlem görmesi ümmetin selameti için uygun görülmüştür.
Her şeyin en doğrusunu bilen yalnızca Allah Teâlâ’dır.
|
|
| |
 |
Haber Puanlama |
 |
|
Ortalama Puan: 5
Toplam Oy: 7
|
|
|
 |
|
|
